فرض کنید قراردادی بسته‌اید و بعد از مدتی شرایط آن تغییر می‌کند؛ شاید پروژه گسترده‌تر شده، یا مبلغ توافق‌شده نیاز به بازنگری دارد. در این موقعیت نه قرارداد را باید دور بریزید و نه از نو بنویسید؛ چرا که الحاقیه قرارداد دقیقاً برای همین مواقع طراحی شده است.
الحاقیه به شما این امکان را می‌دهد که بدون تغییر در کلیت قرارداد اولیه، بخش‌هایی از آن را اصلاح یا به‌روزرسانی کنید. مهم‌تر از همه، این کار کاملاً قانونی و مستند است؛ به شرطی که اصول نگارش الحاقیه رعایت شده و به تأیید تمام طرف‌های قرارداد برسد.
در این مقاله با زبانی ساده و کاربردی توضیح می‌دهیم که الحاقیه قرارداد چیست، چه زمانی لازم می‌شود، چه تفاوتی با متمم و پیوست دارد و چطور باید نوشته شود تا از نظر حقوقی معتبر باشد.
الحاقیه قرارداد چیست؟
الحاقیه قرارداد، سندی رسمی و مکمل است که به‌منظور ایجاد تغییر در مفاد یک قرارداد موجود تنظیم می‌شود. این تغییرات ممکن است به دلایل مختلفی صورت بگیرند؛ از جمله افزایش یا کاهش مبلغ قرارداد، تمدید یا کاهش مدت‌زمان اجرای تعهدات، تغییر محل یا شرایط انجام کار، و حتی اضافه یا حذف برخی از بندها و تعهدات.
برخلاف آنچه گاهی تصور می‌شود، الحاقیه قرارداد یک توافق مستقل یا جداگانه نیست. این سند، در واقع بخشی از قرارداد اصلی محسوب می‌شود و زمانی اعتبار حقوقی پیدا می‌کند که به طور رسمی توسط طرفین همان قرارداد امضا شود.
به‌عبارت‌دیگر، الحاقیه ادامه منطقی و قانونی قرارداد اصلی است که تغییرات ضروری را بدون خدشه واردکردن به کلیت توافق قبلی، ثبت می‌کند.
نکته مهم اینجاست که صرف نگارش یا حتی توافق شفاهی بر سر تغییرات، هیچ ارزش قانونی نخواهد داشت؛ مگر آنکه در قالب یک الحاقیه رسمی، به امضای طرفین قرارداد برسد؛ بنابراین، اگر تغییری بدون امضای رسمی انجام شود، از نظر حقوقی قابل‌استناد نخواهد بود و ممکن است در آینده باعث بروز اختلاف شود.
برای مطالعه بیشتر: نمونه فرم گواهی اشتغال به کار
چه زمانی به الحاقیه قرارداد نیاز داریم؟
در طول اجرای یک پروژه یا همکاری، همیشه همه چیز مطابق برنامه‌ریزی اولیه پیش نمی‌رود؛ چرا که ممکن است شرایط کاری تغییر کند، توافقات جدیدی میان طرفین شکل بگیرد یا نیاز به بازنگری در مفاد قرارداد احساس شود. در چنین شرایطی، تنظیم الحاقیه قرارداد بهترین و قانونی‌ترین راه‌حل است.
موارد رایج استفاده از الحاقیه قرارداد شامل این موارد است:
- افزایش یا کاهش مبلغ قرارداد به دلیل تغییر حجم کار یا تورم
- تمدید زمان اجرای پروژه یا تسریع در موعد انجام تعهدات
- تغییر در مشخصات فنی پروژه، نوع کالا یا خدمات مورد توافق
- اصلاح یا تغییر نحوه پرداخت و شرایط تسویه‌حساب
- اضافه یا حذف بندهایی از تعهدات یا شروط طرفین
گاهی ممکن است تنها یک‌بند کوچک نیاز به اصلاح داشته باشد و گاهی هم مجموعه‌ای از تغییرات جدید باید به قرارداد افزوده شود. در هر دو حالت، الحاقیه قرارداد ابزاری است که بدون نیاز به تنظیم قرارداد جدید، امکان اعمال تغییرات را به شکلی رسمی و قانونی فراهم می‌کند.
به زبان ساده، هر زمان که بخواهید بخشی از قرارداد را تغییر دهید بدون آنکه اعتبار قرارداد اصلی را از بین ببرید، تنظیم یک الحاقیه دقیق و امضاشده، تنها راهکار مطمئن و قابل‌استناد خواهد بود.
تفاوت الحاقیه با متمم و پیوست قرارداد
یکی از سؤالات رایجی که هنگام تنظیم یا بازنگری قراردادها مطرح می‌شود این است: فرق بین الحاقیه، متمم و پیوست چیست؟ هر سه مورد به‌نوعی در کنار قرارداد اصلی قرار می‌گیرند و ظاهر مشابهی دارند، اما از نظر زمان استفاده، هدف و اعتبار حقوقی، تفاوت‌های مهمی با هم دارند.
الحاقیه قرارداد معمولاً بعد از امضای قرارداد اصلی تنظیم می‌شود و هدف آن ایجاد تغییر در مفاد قبلاً توافق‌شده است. به‌عبارت‌دیگر، اگر بخواهید یک‌بند از قرارداد را اصلاح یا جایگزین کنید (مثلاً زمان تحویل پروژه را تغییر دهید)، باید از الحاقیه استفاده کنید.
متمم قرارداد می‌تواند هم‌زمان یا بعد از امضای قرارداد تنظیم شود و هدف آن افزودن تعهدات یا مفاهیم جدیدی است که در متن اولیه قرارداد نبوده‌اند. یعنی نه چیزی را حذف یا تغییر می‌دهید، بلکه نکته‌ای را به آن اضافه می‌کنید. به‌عنوان‌مثال، اگر بخواهید خدمات یا مسئولیت‌های جدیدی را به قرارداد اضافه کنید، متمم بهترین گزینه است.
پیوست قرارداد معمولاً هم‌زمان با تنظیم قرارداد اصلی تهیه می‌شود و شامل جزئیات فنی، توضیحات تکمیلی یا مستندات مرتبط با بندهای قرارداد است. پیوست نقش توضیح‌دهنده دارد و بیشتر برای شفاف‌سازی و مستندسازی به کار می‌رود.
در یک نگاه کلی:
- الحاقیه یعنی اصلاح یا به‌روزرسانی آنچه قبلاً توافق شده
- متمم یعنی اضافه‌کردن مواردی که اصلاً در قرارداد ذکر نشده بودند
- پیوست؛ یعنی توضیح و مستندسازی بندهای موجود، بدون ایجاد تغییر یا تعهد جدید
شناخت درست این تفاوت‌ها به شما کمک می‌کند که قراردادهایی دقیق‌تر، مستندتر و از نظر حقوقی قابل‌دفاع‌تر تنظیم کنید.
همچنین بخوانید: نمونه نامه اداری
نحوه نگارش یک الحاقیه قرارداد معتبر
نوشتن الحاقیه قرارداد فقط یک اقدام اداری ساده نیست؛ اگر به‌درستی انجام نشود، ممکن است از نظر حقوقی بی‌اعتبار و غیرقابل‌استناد باشد. برای اینکه الحاقیه شما رسمیت قانونی داشته باشد و در صورت بروز اختلاف بتوانید به آن استناد کنید، رعایت چند نکته ضروری است:
- ارجاع دقیق به قرارداد اصلی:
در ابتدای الحاقیه باید به‌روشنی به قرارداد اولیه اشاره شود؛ شامل شماره قرارداد، تاریخ امضا و نام طرفین. این کار باعث می‌شود الحاقیه با قرارداد اصلی به‌درستی لینک شود. - بیان شفاف تغییرات:
دقیقاً مشخص کنید چه مواردی تغییر کرده یا اضافه شده‌اند. از جملات مبهم یا کلی خودداری کنید. مثلاً به‌جای نوشتن «مدت قرارداد تمدید می‌شود»، بنویسید: «مدت قرارداد از تاریخ ۱ تیر ۱۴۰۳ تا ۳۰ آذر ۱۴۰۳ تمدید می‌گردد.» - هماهنگی با مفاد اصلی قرارداد:
تغییرات نباید با سایر بندهای قرارداد در تضاد باشند. در غیر این صورت ممکن است منجر به تفسیرهای متناقض یا بی‌اعتباری بخشی از قرارداد شود. - تعیین تاریخ تنظیم و شروع اعتبار:
حتماً مشخص کنید الحاقیه در چه تاریخی تنظیم شده و از چه زمانی لازم‌الاجراست. این موضوع برای تعیین تعهدات آتی بسیار مهم است. - امضای رسمی همه طرفین:
بدون امضای معتبر و رسمی تمام طرفین قرارداد، الحاقیه هیچ ارزش قانونی ندارد. در صورت امکان، امضاها را به‌صورت دستی و روی نسخه فیزیکی انجام دهید، یا در بسترهای قانونی و رسمی ثبت شود.
در نهایت، اگر تغییری که می‌خواهید اعمال کنید مهم یا پیچیده است، مشورت با یک مشاور حقوقی می‌تواند جلوی بسیاری از مشکلات احتمالی آینده را بگیرد. الحاقیه باید به‌اندازه قرارداد اصلی بادقت و حساسیت تنظیم شود.
آیا الحاقیه نیاز به ثبت رسمی دارد؟
اگر قرارداد اصلی در دفترخانه رسمی تنظیم شده یا به‌صورت رسمی ثبت شده باشد، توصیه می‌شود الحاقیه قرارداد نیز در همان قالب رسمی ثبت شود. ولی اگر قرارداد خصوصی بوده، امضای طرفین روی کاغذ ساده هم کفایت می‌کند، به شرط آنکه نشانه‌ای از توافق متقابل باشد.
دانلود نمونه الحاقیه قرارداد
فایل Word فایل نمونه الحاقیه
جمع‌بندی
دنیای قراردادها همیشه یکسان نیست؛ پروژه‌ها توسعه پیدا می‌کنند، نیازها تغییر می‌کنند و توافق‌ها باید قابل‌انطباق باشند. در چنین شرایطی، الحاقیه قرارداد ابزار قانونی و کارآمدی برای اعمال این تغییرات است.
اگر در نگارش یا ثبت الحاقیه دقت نکنید، ممکن است دچار مشکلات حقوقی شوید؛ بنابراین توصیه می‌شود در صورت لزوم از افراد متخصص کمک بگیرید تا قرارداد شما نه‌تنها قابل‌استناد، بلکه قابل‌اعتماد باشد.
بدون دیدگاه