تعیین هدف یک راه مفید برای ایجاد جایگاه و آینده مورد نظر شما است. با تعیین اهداف و ایجاد نقشه راه مشخص برای رسیدن به هدف مورد نظر خود، می‌توانید تصمیم بگیرید که چگونه زمان و منابع خود را برای پیشرفت به کار بگیرید. بدون اهداف، تعیین نحوه دستیابی به یک شغل خاص، ارتقاء یا سایر مراحل مهم که می‌خواهید به آن برسید، دشوار است. وقتی برای خود هدفی تعیین می کنید، باید تمام مراحل لازم برای موفقیت را در نظر بگیرید. برای این کار، می‌توانید از چارچوبی به نام هدف گذاری SMART استفاده کنید. این چارچوب به شما کمک می‌کند به صورت کاملا اصولی هدف گذاری کرده و بتواانید در زمان درست به اهداف خود برسید.

شرکت ها و سازمان ها می توانند از این مدل برای بودجه بندی، رسیدن به اهداف کسب و کار، ریز کردن فعالیت ها یا خرید و انتخاب سیستم های اداری و مالی از جمله نرم افزار اتوماسیون اداری و نرم افزار بایگانی اسناد یا سایر سیستمهای سازمانی استفاده نمایند. در این مقاله قصد داریم به صورت کامل با هدف گذاری اسمارت آشنا شده و با مزایا و نحوه استفاده از آن آشنا شویم پس با شرکت نرم افزاری یگانه همراه باشید.

هدف گذاری SMART چیست؟

بیشتر افراد در مسیر رسیدن به اهداف خود با شکست مواجه می‌شوند، نه به‌دلیل ناتوانی یا کم‌کاری، بلکه به این علت که از ابتدا اهداف‌شان را به‌درستی تعریف نکرده‌اند. بسیاری از اهدافی که برای خود تعیین می‌کنیم، یا بیش از حد بلندپروازانه‌اند، یا بسیار کلی و مبهم هستند و یا فاقد زمان‌بندی مشخص‌اند. این نوع هدف‌گذاری باعث می‌شود نتوان برای آن برنامه‌ریزی مؤثری انجام داد و در نتیجه، فرد دچار سردرگمی یا بی‌انگیزگی می‌شود.

چارچوب SMART به عنوان یکی از روش‌های معتبر و کاربردی در تعیین هدف، پاسخی به این چالش است. SMART مخفف واژه‌های Specific، Measurable، Achievable، Relevant و Time-based است. به زبان ساده، این مدل بر تعیین اهدافی تأکید دارد که مشخص، قابل اندازه‌گیری، واقع‌بینانه، مرتبط با نیازها و محدود به بازه زمانی باشند. زمانی که هر یک از این عناصر به‌درستی در هدف‌گذاری لحاظ شوند، می‌توان انتظار داشت مسیر دستیابی به هدف نیز روشن، قابل پیگیری و از نظر ذهنی قابل مدیریت باشد.

احتمالاً در گذشته اهدافی برای خود تعیین کرده‌اید که در نهایت به آن‌ها نرسیده‌اید، چراکه یا بیش از اندازه مبهم و گسترده بوده‌اند، یا به‌قدری چالش‌برانگیز طراحی شده بودند که رسیدن به آن‌ها غیرممکن به‌نظر می‌رسید. این نوع اهداف نه‌تنها انگیزه‌بخش نیستند، بلکه در بسیاری مواقع باعث ایجاد احساس شکست یا بی‌کفایتی می‌شوند.

استفاده از چارچوب SMART می‌تواند به شما کمک کند تا این مشکلات را پشت سر بگذارید. فرقی نمی‌کند که در حال تعیین اهداف شخصی باشید یا حرفه‌ای؛ پیروی از این مدل، پایه‌ای محکم برای برنامه‌ریزی مؤثر، تمرکز بیشتر و در نهایت، رسیدن به موفقیت فراهم می‌آورد.

• S: مخفف کلمه Specific به معنای خاص و مشخص است.

تا جایی که ممکن است باید هدف و آنچه می‌خواهید به آن برسید واضح و مشخص باشد. علاوه بر آن هرچه هدف شما محدودتر باشد، مراحل لازم برای دستیابی به آن را بیشتر درک می‌کنید. زمانی که شما هدف خود را به صورت دقیق مشخص می‌کنید شانس بسیار بیشتری برای رسیدن به آن دارید. اینکه هدف شما دقیقا چیست و به صورت جزئی آن را مشخص کنید بسیار مهم است.

• M: مخفف کلمه Measurable به معنای قابل اندازه گیری است.

چه شواهدی ثابت می‌کند که شما در حال پیشرفت در جهت رسیدن به هدفتان هستید؟ به عنوان مثال، اگر هدف شما کسب موقعیت مدیریت تیم توسعه برای یک شرکت فناوری نوپا است، ممکن است پیشرفت را با تعداد موقعیت‌های مدیریتی که درخواست کرده‌اید و تعداد مصاحبه‌هایی که انجام داده‌اید اندازه گیری کنید. تعیین نقاط عطف در این راه به شما این فرصت را می‌دهد که در صورت نیاز دوباره ارزیابی کرده و دوره را اصلاح کنید. هنگامی که به مراحل مهم خود دست یافتید، به یاد داشته باشید که به روش‌های کوچک اما معنی‌دار به خود پاداش دهید. اندازه گیری باعث می‌شود به طور دقیق هر مرحله را اندازه گرفته و میزان نزدیک شدن به هدف خود را تشخیص دهید.

• A: مخفف کلمه Achievable به معنای دست یافتنی است.

یکی از مراحل مهم هدف گذاری این است که تعیین کنید آیا هدف شما دست یافتنی است؟ تعیین اهدافی که می‌توانید به طور معقول در یک بازه زمانی مشخص به آن‌ها دست پیدا کنید، به شما در ایجاد انگیزه و تمرکز بالا کمک می‌کند. با استفاده از مثال فوق برای کسب شغل در مدیریت تیم توسعه، باید اعتبار، تجربه و مهارت‌های لازم برای کسب موقعیت رهبری را بدانید. قبل از شروع کار برای رسیدن به یک هدف، تصمیم بگیرید که آیا این چیزی است که می‌توانید در حال حاضر به آن برسید یا آیا اقدامات اولیه دیگری باید انجام دهید تا آمادگی بیشتری داشته باشید.

• R: مخفف دو کلمه Relevant و Realistic به معنای واقع گرایانه و مرتبط است.

هنگام تعیین اهداف برای خود، به مناسب بودن یا نبودن آن‌ها توجه کنید. هر یک از اهداف شما باید با ارزش‌های شما و اهداف بلند مدت همسو باشد. اگر هدفی به اهداف گسترده شما کمک نمی‌کند، باید در مورد آن تجدید نظر کنید. از خود بپرسید که چرا هدف برای شما مهم است، چگونه دستیابی به آن به شما کمک می‌کند و چگونه به اهداف بلند مدت شما کمک می‌کند.

• T: مخفف کلمه Time-based به معنای بر اساس زمان است.

بازه زمانی هدف شما چیست؟ تاریخ پایان و زمان رسیدن به هدف می‌تواند به ایجاد انگیزه در شما و اولویت بندی کمک کند. به عنوان مثال، اگر هدف شما ارتقاء به سطح بالاتر است، ممکن است شش ماه به خودتان فرصت دهید. اگر در آن بازه زمانی به هدف خود نرسیده‌اید، وقت بگذارید و دلیل آن را مشخص کنید. بازه زمانی شما ممکن است غیرواقعی باشد، ممکن است با موانع غیرمنتظره‌ای روبرو شوید یا هدف شما غیرقابل دستیابی باشد.

چرا باید از اهداف SMART استفاده کنیم؟

اهداف smart مجموعه‌ای از معیارها را در نظر می‌گیرد که اطمینان حاصل شود اهداف شما در یک بازه زمانی مشخص قابل دستیابی هستند. استفاده از چارچوب هدف SMART مرزها را تعیین می‌کند و گام‌هایی را که باید بردارید، منابع لازم برای رسیدن به آن و نقاط عطفی که نشان دهنده پیشرفت در این مسیر است را مشخص می‌کند. با اهداف SMART، احتمال رسیدن به اهداف شما بسیار زیاد بوده و در بازه زمانی مشخص به طور موثر به هدف خود می‌رسید.

استفاده از این رویکرد کلیات و حدسیات را حذف می‌کند، زمان بندی مشخصی را تعیین می‌کند و ردیابی پیشرفت و شناسایی مراحل مهم از دست رفته را بسیار ساده‌تر می‌کند. در صورت نداشتن هدف گذاری درست به سرعت شکست می‌خورید. بسیاری از ابزارهای هدف گذاری اسمارت به شما در توسعه نیروی کار با انگیزه و متمرکز کمک می‌کنند.

همچنین این هدف گذاری نه تنها به شما فرصتی می‌دهد تا به اعضای کارکنان خود توضیح دهید که از آن‌ها چه انتظاری دارید، بلکه کیفیت بررسی‌های منظم عملکرد را نیز بهبود می‌بخشد ، زیرا هدف گذاری SMART ایجاد شده ساختار مشخصی را برای هدایت فرایند ارزیابی کارکنان ارائه می‌دهند.

روش SMART به شما کمک می‌کند تا محدودیت‌های خود را پیش ببرید، به شما جهت می‌دهد و کمک می‌کند تا به موقع به اهداف خود برسید. این موضوع ما را قادر می‌سازد تا در زندگی هدف مناسب داشته باشیم. برای رسیدن به اهداف خود، فرد باید نظم و انضباط شخصی داشته باشد.

بدون نظم و انضباط نمی‌توان به هیچ هدفی رسید. با یادآوری اولویت‌های خود در زندگی‌، انگیزه شما را برای حرکت رو به جلو افزایش پیدا می‌کند. این موضوع به سازگاری بیشتر با شرایط مختلف کمک می‌کند. پس از دستیابی به هدف مورد نظر، به ما احساس رضایت دست داده و ما را برای تعیین اهداف جدید و رشد و پیشرفت در زندگی برانگیخته می‌کند. همچنین به تمام افراد کمک می‌کند تا در زندگی شادتر و راضی‌تر باشند.

نحوه دستیابی به اهداف با استفاده از مدل smart

اکنون که با نحوه تدوین اهداف در چارچوب SMART آشنا شده‌اید، وقت آن رسیده که گام بعدی را بردارید: چگونگی دستیابی به این اهداف. اگرچه تعریف درست هدف قدمی بزرگ به شمار می‌رود، اما موفقیت واقعی زمانی حاصل می‌شود که بتوانید آن را با برنامه‌ریزی مؤثر به نتیجه برسانید. در ادامه، چند اقدام کلیدی وجود دارد که می‌تواند مسیر شما و تیمتان را برای رسیدن به اهداف هموارتر کند.

نوشتن هدف؛ آغاز تعهد جدی

یکی از ساده‌ترین اما مؤثرترین کارهایی که می‌توانید انجام دهید، نوشتن هدف به‌شکلی شفاف و دقیق است. این کار باعث می‌شود هدف از حالت ذهنی و انتزاعی خارج شده و به یک تعهد مکتوب تبدیل شود. بر اساس پژوهشی که توسط دکتر گیل متیوز، استاد روانشناسی دانشگاه دومینیکن انجام شد، افرادی که اهداف خود را یادداشت می‌کنند، ۴۲ درصد بیشتر از دیگران شانس دستیابی به آن‌ها را دارند. نوشتن هدف نه‌تنها تمرکز تیم را بالا می‌برد، بلکه به‌عنوان مرجع ثابتی در طول مسیر مورد استفاده قرار می‌گیرد.

بررسی منظم پیشرفت؛ تضمینی برای تداوم حرکت

هیجان اولیه آغاز یک پروژه یا هدف ممکن است در مدت کوتاهی فروکش کند. اما آنچه افراد موفق را از دیگران متمایز می‌سازد، تعهد به بررسی منظم میزان پیشرفت است. هیچ هدف ارزشمندی یک‌شبه محقق نمی‌شود؛ بنابراین باید فرآیند دستیابی به آن را به‌صورت دوره‌ای ارزیابی کنید. این بررسی‌ها علاوه بر حفظ تمرکز، فرصتی برای بازنگری، تصحیح مسیر و ایجاد انگیزه مجدد فراهم می‌آورند. برای پروژه‌های بلندمدت یا اهداف کلان تجاری، این اقدام حیاتی است و می‌تواند از اتلاف منابع و انرژی جلوگیری کند.

جشن گرفتن موفقیت‌های کوچک؛ موتور محرک انگیزه

رسیدن به اهداف بزرگ نیازمند زمان و تلاش مداوم است، اما در این مسیر نباید موفقیت‌های کوچک را نادیده گرفت. شناسایی و بزرگ‌داشت این لحظات باعث افزایش سطح دوپامین در مغز شده و حس رضایت و انگیزه را تقویت می‌کند. این اتفاق به‌ویژه زمانی مهم است که کار شما ماه‌ها یا حتی سال‌ها طول می‌کشد. با تقسیم هدف نهایی به مراحل کوچک‌تر و دستیابی به آن‌ها، می‌توانید انگیزه خود و تیم را در سطحی بالا نگه دارید و از فرسودگی ذهنی جلوگیری کنید.

دانلود رایگان فرم هدف گذاری اسمارت(SMART)

اگر هنر تعیین هدف SMART برای شما جدید است و هنگام تعریف و ردیابی اهداف خود به کمک نیاز دارید، حتماً از یک ابزار استفاده کنید که راهنمایی و پشتیبانی لازم را در مدیریت هدف گذاری SMART به شما ارائه می‌دهد. این ابزارها به طور کامل امکانات و خدمات موردنیاز برای هدف گذاری را در اختیار شما قرار می‌دهند.

برخی از ابزارهای هدف گذاری به شما این امکان را می‌دهند که یک پروژه مرتبط با هدف را ایجاد کرده، آن را به وظایف کوچک‌تر تقسیم کنید تا قابلیت دستیابی را افزایش دهید و جزئیاتی مانند برآوردها و مهلت‌ها را اضافه کنید تا هدف شما مشخص تر و محدودتر از زمان شود. همچنین می‌توانید میزان پیشرفت را زیر نظر داشته باشید و موفقیت رسیدن به اهداف خود را ارزیابی کنید.

برخی دیگر از نرم‌افزارها الگوهای ساده‌ای را ارائه می‌دهند که در آن می‌توانید چندین هدف را برای تیم یا کارکنان خود یادداشت کرده و چند نتیجه کلیدی قابل اندازه گیری را که می‌خواهید با پیشرفت کار انجام دهید، اضافه کنید. همچنین امکاناتی برای ایجاد زمان‌بندی نیز اضافه می‌کنند.

با استفاده از آن‌ها می‌توانید انتظارات عملکرد خود را به راحتی به اعضای تیم منتقل کرده و تضمین کنید که همه از نظر تحویل پروژه و اهداف توسعه کسب و کار در یک صفحه باقی می‌مانند. به علاوه، این ابزار شامل مجموعه‌ای از ویژگی‌های گزارش پیشرفت آسان، مانند نمودارهای بصری و داده محور است، که به شما امکان می دهد تا میزان کارآیی تیم خود را در دستیابی به اهداف تدوین شده مشاهده کنید.

برخی از ابزارهای موجود به صورت چند منظوره هستند که شامل ویژگی‌های ارزشمندی مانند لیست کارهای انجام شده، صفحات گسترده، زمان بندی رویدادها و قابلیت اشتراک فایل هستند. در مورد قابلیت ردیابی اهداف، این امر به ایجاد چندین هدف عملکرد جهانی با اهداف قابل اندازه گیری کوچک‌تر و محدود به زمان کمک می‌کند. علاوه بر این، هنگامی که کارکنان شما بر روی وظایف محوله کار می‌کنند و آن‌ها را با موفقیت می‌بندند، به طور خودکار شما در جریان پیشرفت هدف قرار می‌‌گیرید.

همچنین می‌توانید اهداف فردی کارکنان را با اهداف استراتژیک وسیع‌تر تنظیم کنید تا تصویری جامع از مدیریت کار ایجاد شود. بنابراین، این ابزار نه تنها در همکاری تیمی بلکه در برنامه ریزی پروژه و کسب و کار نیز پشتیبانی فوق العاده‌ای دارند.

دانلود نمونه فرم هدفگذاری اسمارت

جمع‌بندی

همان‌طور که گفته شد تعیین هدف و برنامه‌ریزی درست و اصولی برای رسیدن به آن بسیار مهم و موثر است. هدف گذاری اسمارت یا smart به شما کمک می‌کند هدف‌های خود را به درستی شناخته و به صورت درست و حساب‌شده برای رسیدن به آن‌ها تلاش کنید. هدف گذاری اسمارت یعنی هدف خود را به صورت کاملا واضح و مشخص تعریف کنید. همچننی هدف قابل اندازه گیری بوده تا بتوانید میزان پیشرفت خود را تعیین کنید. هدف باید دست یافتنی و مرتبط بوده و با تلاش و کوشش در طی زمانی مشخص قابل دستیابی باشد. هدفگذاری اسمارت می تواند شخصی یا سازمانی باشد. چند نمونه از اهداف سازمانی (مثل هدف گذاری در اجرای نرم افزار اتوماسیون اداری ) را هم در ابتدای مقاله توضیح دادیم.