معرفی دورکاری و انواع آن
دورکاری چیست؟
دورکاری (Telework) نوعی سازماندهی یا انجام کار است که به‌وسیله فناوری اطلاعات و در قالب یک قرارداد یا رابطه تعریف می‌شود و هم می‌تواند در محل کارفرمایان و هم خارج از این محیط انجام شود. اساس این توافق‌نامه شامل کارمندان دورکار می‌شود.
به بیان ساده‌تر دورکاری یک توافق کاری بین مدیر و پرسنل از راه دور است که بر اساس آن کارمند دورکار وظیفه‌ای که بر عهده دارد را به‌صورت منظم در منزل یا هر مکان مناسب دیگری انجام می‌دهد. معمولاً افرادی که دورکار هستند، دیگر نیازی نیست که هر روز به محل کار خود رفت‌وآمد داشته باشند، بلکه به‌راحتی می‌توانند کار خود را با موفقیت در منزل انجام دهند.
در واقع دورکاری روشی است که در آن فرد بدون اینکه بخواهد در اداره حضور داشته باشد، اجازه دارد وظایف خود را از راه دور با استفاده از اینترنت، گوشی تلفن همراه و … آن هم با انعطاف‌پذیری بیشتری انجام دهد.
در مورد تاریخچه دورکاری بیشتر بدانید
رؤیای کار از راه دور یا دورکاری حدود سال ۱۹۷۰ هنگامی که مودم‌ها و رایانه‌های شخصی در اختیار مردم قرار گرفتند، به‌صورت کامل تحقق یافت. اولین کسی که به‌صورت رسمی در حوزه دورکاری به تحقیق پرداخت، جک ام. نیلز بود که در کتب مختلف از او به‌عنوان پدر دورکاری یاد می‌شود و در دهه ۱۹۷۰ این اندیشه توسط او مطرح شد.
مؤسسه Fedscoop که در آمریکا قرار دارد، جزو مراجع رسمی اخبار حوزه IT است. در گزارش TELEWORK2010 که توسط شرکت‌های intel و Cisco تأیید شده، وضعیت دورکاری کارکنان بخش دولتی و خصوصی حوزه مرتبط با IT در دولت آمریکا مقایسه شد و مورد ارزیابی قرار گرفت.
طبق این گزارش میزان بهره وری کارکنان بخش دولتی و خصوصی از روش دورکاری به ترتیب ۹۱ و ۹۵ درصد اعلام شد. همچنین این گزارش بیان می‌کند که افراد بعد از دورکاری، زمان حضورشان در خانواده ۴۶ درصد افزایش پیدا کرده است. از دیگر تغییرات در میان افراد دورکار نیز می‌توان به افزایش ۷۶ درصدی کیفیت زندگی، ۸۴ درصدی صرفه‌جویی و ۷۵ درصدی ذخیره پول اشاره نمود.
در آمریکا طبق یک نظرسنجی انجام شده، در سال ۲۰۱۸ حدود ۷/۵۶ میلیون نفر مشغول کارهای فریلنسری بودند که این رقم نسبت به سال ۲۰۱۴ به ۷/۳ میلیون نفر افزایش پیدا کرده است و آمارها نشان می‌دهد که در آمریکا از هر ۳ نفر نیروی کاری، ۱ نفر دورکار است.
در سال ۲۰۱۸، ۴۲ درصد از گروه سنی ۱۸ تا ۳۴ سال در آمریکا دورکار بودند که این عدد در سال ۲۰۱۴، ۳۴ درصد بیان شده بود و براین‌اساس می‌توان گفت: نسل جوان نسبت به نسل‌های قدیمی‌تر بیشتر به مشاغل فریلنسری و دورکاری فکر می‌کنند.
اما در حال حاضر به دلیل پاندمی کرونا و خانه‌نشین شدن نیروهای کار کسب‌وکارهای مختلف این عدد چندبرابر هم شده است و به نظر می‌رسد که بعد از بهبود این بیماری هم احتمال دورکاری بسیاری از کسب‌وکارها همچنان وجود داشته باشد.
در سالهای اخیر همچنین صنعت دورکاری نیز رشد سریع و پیشرفت چشمگیری داشته و مسلماً نمی‌توان تنها دلیل آن را انتشار و شیوع کرونا دانست، اما وجود این بیماری در بسیاری از کشورها و در پی آن قرنطینه شدن شهرهای متعدد در سراسر دنیا، روند پیشرفت دورکاری را بسیار سرعت بخشیده است.
در سال ۲۰۱۱ مقاله‌ای تحت عنوان “دنیا در سال ۲۰۲۰” پیش‌بینی نمود که تا این سال در حدود ۴۰ درصد از نیروی کار کشور آمریکا پروژه‌های کاری خود را به شیوه دورکاری انجام خواهند داد. پس می‌توان این‌گونه نتیجه گرفت که دورکاری یا کار از راه دور در نتیجه انقلاب دیجیتال به وجود آمده و بر اساس مسیر صعودی تقاضای مردم برای بهره‌مند شدن از خدمات آنلاین و اینترنتی، امروزه این نوع از کار رشد انفجاری پر سرعتی را تجربه خواهد نمود.
با انواع دورکاری آشنا شوید
به‌صورت کلی دورکاری را می‌توان به انواع زیر دسته‌بندی نمود:
دورکاری تمام‌وقت: در این نوع دورکاری، تمام وظایفی که باید یک کارمند دورکار انجام دهد در خارج از دفتر کار انجام می‌شود.
دورکاری پاره‌وقت: در این نوع دورکاری، فرد دورکار بر اساس یک برنامه منظم وظایف خود را خارج از دفتر کار انجام می‌دهد، اما نه پنج‌روز در هفته. مثلاً فرد دورکار ممکن است یک یا چند روز در هفته، هر دوهفته یا اینکه چند روز در ماه دورکار باشد.
دورکاری موردی: در این نوع دورکاری، شخص دورکار، کار خود را به‌صورت منظم انجام نمی‌دهد. همچنین ممکن است به دلایل مختلفی به کارمند اجازه داده نشود که در دفتر کار باشد.
دورکاری چندمرحله‌ای: در این نوع دورکاری، فرد دورکار بین دفتر کار کارفرمایان و کار در جای دیگر در حال چرخش است.
دورکاری خانه‌ای: در این نوع دورکاری، شخصی که دورکاری می‌کند، کار خود را در خانه انجام می‌دهد و فقط با یک مدیر از راه دور در ارتباط است.
دورکاری مستقل: در این نوع دورکاری، کارمندی که مشغول دورکاری است، به‌جای کار برای مدیر دورکار، می‌تواند برای مشتریان متعدد کار انجام دهد.
دورکاری سیار: این نوع دورکاری شامل چند نوع کار مختلف می‌شود که می‌تواند در گروه‌های متعددی مانند مهندسین تعمیر و نگهداری، بازرسان یا نمایندگان فروش سفر قرار گیرد.
مزایای دورکاری
در خصوص مزیت‌های دورکاری می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:
- صاحبان مشاغل مختلف می‌توانند از نیروهای کار متخصص بهره‌مند شوند.
- کارکنان دورکار سبک زندگی انعطاف‌پذیری دارند؛ چراکه ساعت کاری آنها در روز متغیر است.
- فرد دورکار معمولاً از سلامت جسمی و روحی بهتری برخوردار است؛ چراکه از استرس به‌دور است.
- علاقه و اشتیاق به کار در اشخاص دورکار بیشتر است.
- کارفرمایان دورکاری را به دلیل افزایش بهره‌وری ترجیح می‌دهند.
- این شیوه کار باعث صرفه‌جویی در هزینه‌ها می‌شود.
معایب دورکاری
در خصوص معایب دورکاری می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:
- افراد دورکار معمولاً واجد شرایط دریافت بیمه نمی‌شوند.
- این مشاغل اغلب به‌صورت موقتی و مقطعی بوده و پیوستگی شغلی ندارند.
- تمام مسئولیت‌های کار از جمله حسابرسی، پیشرفت کار، پرداخت مالیات و … برعهده فرد دورکار است.
- کارکنان دورکار معمولاً دچار مشکلاتی مثل گوشه‌گیری، کاهش انگیزه، جامعه گریزی و … می‌شوند.
مفهوم اتوماسیون اداری چیست؟
اتوماسیون اداری سیستمی اطلاعاتی بر اساس کامپیوتر تعریف شده که وظیفه آن ذخیره کردن اطلاعات، مدیریت و تبادل داده، توزیع مستندات، فرم‌های ارتباطات اداری و پیام‌های الکترونیکی است که بین گروه‌های کاری، سازمان‌ها و افراد بوده و در قالب یک مجموعه نرم‌افزاری ارائه می‌گردد.
اتوماسیون اداری در تمام رده‌های سازمانی از مدیران ارشد گرفته تا کارکنان، ارباب‌رجوع و مخاطبان خارجی به‌صورت جدید به کار برده می‌شود.
نرم‌افزارهای اتوماسیون اداری در سازمان‌ها از ضریب نفوذ بالایی برخوردار هستند که این مسئله نشان دهند اهمیت و کارایی بالای این سیستم در مکانیزه کردن بهبود مدیریت و روال دستی فرایندهای مشاغل مختلف است.
از طریق نرم‌افزار اتوماسیون اداری بسیاری از فعالیت‌ها نظیر تولید، ورود و ثبت نامه، فرم‌ها و فکس‌های سازمان، ارجاعات و مدیریت پست الکترونیکی می‌تواند به‌صورت خودکار و یکپارچه انجام شوند.
اتوماسیون اداری در دوران کرونا چه تأثیری بر دورکاری داشته است؟
پس از آنکه سازمان بهداشت جهانی اعلام نمود؛ شیوع کرونا با سرعت بالایی در حال گسترش است و باید تا مدت طولانی از اجتماعات مردمی در مدارس، دانشگاه‌ها، مشاغل و محیط‌های کاری جلوگیری شود، در بسیاری از کشورهای دنیا به‌ویژه ایران، سازمان‌های بزرگ و کوچک به دورکاری روی آوردند و از کارکنان خود درخواست کردند تا در منزل به انجام وظایف خود بپردازند.
برای انجام دورکاری در سازمان‌های مختلف نیاز به وجود زیرساخت‌های مناسب فناوری اطلاعات بود که در این میان سیستم‌های پشتیبانی‌کننده فرایندهای کسب‌وکار در سازمان‌ها، نقش تعیین‌کننده‌ای را برای فراهم نمودن امکانات دورکاری برعهده داشتند.
یکی از سیستم‌های بسیار مهم در این زمینه، سیستم اتوماسیون اداری است که انجام تعاملات سازمانی و مکاتبات را از راه دور و به شکل تحت وب میسر می‌سازد.
با امکانات و قابلیت‌های اتوماسیون تحت وب و موبایل بیشتر آشنا شوید
سیستم اتوماسیون اداری تحت وب و موبایل عملکرد سازمان را با ارائه نمودن مفاهیم جدیدی نظیر پیش‌نویس الکترونیک، شیوه‌های الکترونیک پیگیری، مفهوم نامه داخلی بهبود می‌بخشد و باعث ارتقای بهره‌وری می‌شود. از مزایای این نرم‌افزار می‌توان به کاهش هزینه‌ها، حذف کاغذ از چرخه اداری سازمان‌ها، افزایش رضایت‌مندی ذی‌نفعان سیستم اشاره نمود.
برخی از امکانات سیستم اتوماسیون اداری تحت وب و موبایل به‌صورت زیر است:
از طریق این نرم‌افزار امکان تعریف کاربران، دفتر اندیکاتور، دبیرخانه مستقل به‌صورت نامحدود وجود دارد.
با این نرم‌افزار امکان پشتیبانی از دبیرخانه‌های محرمانه و عادی فراهم می‌شود.
امکان تعریف تمپلیت نامه آن هم به تفکیک دپارتمان‌ها و دبیرخانه‌ها به‌وسیله این نرم‌افزار وجود دارد.
توسط نرم‌افزار اتوماسیون اداری تحت وب و موبایل امکان تعریف امضای شخصی و همچنین تعریف تمپلیت با چندین امضا فراهم می‌شود.
و …
سخن آخر
ما در این پست تحت عنوان “دورکاری چیست؟” تلاش کردیم برای شما از این شیوه کار، مزایا و معایب آن بیشتر بگوییم.
ریشه دورکاری به دوران پیش از انقلاب صنعتی برمی‌گردد و رشد و توسعه فناوری اینترنت، تولید و ساخت کامپیوترهای شخصی، دسترسی راحت‌تر افراد به تجهیزات و ابزارهای کامپیوتری، طراحی و توسعه نرم‌افزارهای مختلف باعث گسترش و پیشرفت کسب مشاغل دورکاری و همچنین رقابت افراد برای کسب این جایگاه شغلی شد.
و مطمئناً در سالهای پیش رو دورکاری آینده شغلی در جهان را به‌شدت تحت‌تأثیر قرار خواهد داد و بهتر است سازمان‌های مختلف و نیروهای کاری بیشتر خود را با این شیوه نوین کاری وفق دهند.