مفهوم پشتیبان گیری (بک آپ) و معرفی روش های حفاظت از داده
بک آپ یا نسخه پشتیبان، به واقع نسخه کپی شده اطلاعات شما است که در محلی جداگانه ذخیره و نگهداری می شود. این عملیات دوره ای انجام می شود و برای حفظ بانک های اطلاعاتی و سایر داده های حساس که احتمال از دست رفتن دارند، مصونیت فراهم می آورد. ایجاد یک بک آپ با روش های متعدد امکان پذیر است، اما بک آپ گیری به شیوه های صحیح و پیوسته از اهمیت ویژه برخوردار است.
بک آپ یا پشتیبان گیری چیست؟
یک پشتیبان ، به فرآیند ایجاد کپی هایی از داده ها اطلاق می شود که به منظور اطمینان از دسترسی و صحت آنها در صورت از دست رفتن، خراب شدن یا حذف تصادفی اطلاعات اصلی صورت می گیرد. این کپی ها جدا از داده های اصلی ذخیره می شوند، معمولاً مکان یا روش ذخیره سازی متفاوتی مانند درایو های خارجی، خدمات ذخیره سازی ابری، یا درایو های نواری دارند. هدف اصلی پشتیبان ها، فراهم کردن وسیله ای برای بازیابی داده ها برای زمانی است که به دلیل خرابی های سخت افزاری، خطا های نرم افزاری، نفوذ های داده، فاجعه های طبیعی، یا سایر رویداد های غیر منتظره از دست رفته باشند،. با انجام دوره های متناوب پشتیبان گیری، افراد و سازمان ها می توانند خطر از دست رفتن دائمی داده ها را کاهش دهند و پیوستگی کسب و کار را تضمین کنند.
پشتیبان ها می توانند به صورت دستی با کپی کردن فایل ها در یک دستگاه ذخیره مجزا یا به صورت خودکار با استفاده از نرم افزار های پشتیبان گیری که فرآیند پشتیبان گیری را برنامه ریزی و مدیریت می کنند، انجام شوند. بسته به نیاز ها و الزامات خاص، پشتیبان ها می توانند هر کدام با مزایای مختلف از نظر کارایی ذخیره سازی و سرعت بازیابی کامل، تدریجی یا تفاضلی باشند. به طور کلی، پشتیبان ها بخش بسیار حیاتی از استراتژی های مدیریت پایگاه داده و بازیابی بحرانی هستند که به حفاظت از اطلاعات ارزشمند کمک می کنند و تأثیرات رویداد های از دست رفته را بازگردانی می کنند.
از چه اطلاعاتی باید نسخه پشتیبان یا بک آپ تهیه شود؟
تهیه نسخه پشتیبان از اطلاعات اساسی و ضروری امری بسیار حیاتی است که باید به طور مداوم اجرا شود. در چارچوب فرآیند پشتیبان گیری منظم، اهمیت توجه به اطلاعاتی که ذکر خواهد شد بسیار چشمگیر است:
- اطلاعات شخصی: این موارد شامل اسناد، تصاویر، ویدئو ها و هر نوع فایل دیگری است که از منظر شخصی برای افراد اهمیت دارد.
- اطلاعات تجاری: برای سازمان ها، پشتیبان گیری از اطلاعات مربوط به کسب و کار، از جمله سوابق مالی، اطلاعات مشتریان، سوابق کارمندان و مالکیت معنوی امری بسیار حیاتی و اساسی است.
- اطلاعات نرم افزار و برنامه: تهیه نسخه پشتیبان از نصب های نرم افزار، تنظیمات و داده های خاص برنامه، امکان بازیابی سریع سیستم ها را در صورت از دست دادن داده یا شکست سیستم فراهم می آورد. به عنوان مثال نرم افزار اتوماسیون اداری از جمله نرم افزار هایی است که شامل اطلاعات بسیاری از جانب سازمان و ارباب رجوع می شود. پشتیبان گیری مداوم از این نرم افزار تحت وب امری ضروری است.
- تنظیمات سیستم عامل: پشتیبان گیری از تنظیمات و پیکربندی های سیستم، به منظور تسهیل در بازیابی محیط عملیاتی سیستم عامل امری بسیار ضروری و حائز اهمیت می باشد.
- ایمیل ها و مخاطبین: در صورت استفاده از ایمیل به عنوان وسیله ارتباطی، پشتیبان گیری از ایمیل ها، مخاطبین و اطلاعات تقویم برای جلوگیری از دست دادن سوابق ارتباطات اساسی لازم است.
- محتوای وب سایت و پایگاه داده: برای کسب و کار های حاضر در فضای آنلاین که از نرم افزار های تحت وب استفاده می کنند، حفاظت از محتوای وب سایت، پایگاه های داده و دارایی های مرتبط از اهمیت بالایی برخوردار است تا از دست دادن داده های موجود در فضای آنلاین جلوگیری گردد.
- پیکربندی های سرور: در صورت مدیریت سرورها، پشتیبان گیری از پیکربندی های سرور، تنظیمات شبکه و سیاست های امنیتی، برای حفظ سلامت و عملکرد سرور امری حیاتی و اساسی است.
- کلید های رمزنگاری و گواهی نامه ها: تهیه نسخه پشتیبان از کلید های رمزنگاری، گواهی نامه های SSL/TLS و سایر اطلاعات مرتبط با امنیت اطلاعات رمزنگاری شده، از اهمیت بالایی برخوردار است تا امنیت و سلامت این داده ها حفظ شود.
در نتیجه، هر نوع داده ای که ارزشمند، غیرقابل جایگزین یا حیاتی برای عملیات شخصی یا تجاری باشد، باید به صورت منظم در فرآیند پشتیبان گیری قرار گیرد.
نکات مهم در بک آپ گیری چیست؟
پشتیبان گیری از نرم افزارها جهت اطمینان از پیوستگی عملیات تجاری و حفاظت از داده های اساسی بسیار حیاتی است. این اصول اساسی، به سازمان ها کمک می کند تا فرآیند های قوی پشتیبان گیری را برای نرم افزار های خود پیاده سازی کنند. برخی اصول اساسی که در زمان انجام عملیات پشتیبان گیری لازم است مد نظر قرار گیرد، عبارتند از:
- پشتیبان گیری منظم: برنامه ریزی برای انجام پشتیبان گیری به صورت دوره ای و منظم از داده ها ضروری است. این برنامه ریزی می تواند به صورت روزانه، هفتگی یا ماهیانه انجام شود و باید با فراوانی بروزرسانی داده و اهمیت اطلاعات هماهنگ شود.
- پوشش جامع پشتیبان گیری: حتماً از تمامی داده های حیاتی که تولید یا مدیریت می شوند، از جمله اسناد، صفحات گسترده، ارائه ها، ایمیل ها، تقویم ها و مخاطبین پشتیبان گیری شود.
- استفاده از راه حل های پشتیبان گیری خودکار: بهتر است از راه حل های خودکار پشتیبان گیری که توسط نرم افزار یا ابزار های پشتیبان گیری شخص ثالث ارائه می شوند، استفاده شود.
- پشتیبان گیری از طریق فضای ابری و محلی: این روش ها امکان مقیاس پذیری، دسترسی آسان و تضمین پایداری را فراهم می کنند.
- اعمال رمز نگاری و تدابیر امنیتی: حتماً اطمینان حاصل شود که داده های پشتیبان گیری شده نرم افزار به صورت رمزنگاری شده در طول انتقال و ذخیره سازی محافظت می شوند.
- آزمون و اعتبار سنجی: از طریق انجام آزمون های بازیابی داده، اطمینان حاصل شود که فرآیند پشتیبان گیری به صورت صحیح و قابل اطمینان انجام شده است.
- مستندات و کنترل نسخه: تمامی مستندات مربوط به فرآیند پشتیبان گیری، برنامه ها و تنظیمات باید به منظور مرجع سازی و بازرسی حفظ شوند.
- نظارت و نگهداری: فرآیند ها و سیستم های پشتیبان گیری به طور منظم نظارت شده و از روزمرگی و نگهداری مناسب برخوردار باشند.
انواع پشتیبان گیری کدامند؟
چندین نوع پشتیبان گیری وجود دارد که هر کدام با هدف ها و سطوح مختلفی از حفاظت داده همراه هستند. برخی از انواع متداول پشتیبان گیری عبارتند از:
پشتیبان گیری کامل | Full Backup
این نوع پشتیبان گیری شامل کپی‌برداری از تمام داده ها از یک سیستم یا دستگاه ذخیره سازی به مکان دیگری است. پشتیبان گیری کامل، تمام داده ها را فراهم می کند اما ممکن است زمان بر باشد و منابع زیادی مصرف کند.
پشتیبان گیری تدریجی | Incremental backup
در این نوع پشتیبان گیری تنها داده هایی که از زمان آخرین پشتیبان گیری تغییر کرده اند، کپی می شوند. این نوع پشتیبان گیری باعث کاهش زمان و فضای ذخیره سازی نسبت به پشتیبان گیری کامل می شود. با این حال، بازیابی داده ها از پشتیبان های تدریجی ممکن است زمان بر باشد زیرا ممکن است به چندین مجموعه پشتیبان نیاز باشد.
پشتیبان گیری تفاضلی | Differential backup
مشابه پشتیبان گیری تدریجی، پشتیبان گیری تفاضلی داده هایی را که از زمان آخرین پشتیبان گیری کامل تغییر کرده اند، کپی می کند. با این حال، برخلاف پشتیبان گیری تدریجی که فقط تغییرات از زمان آخرین پشتیبان گیری را کپی می کند، پشتیبان گیری تفاضلی تمام تغییرات از زمان آخرین پشتیبان گیری کامل را کپی می کند. این به این معنی است که هر مجموعه پشتیبان گیری تفاضلی با گذشت زمان بزرگتر می شود اما فرآیند بازیابی را ساده تر می کند.
پشتیبان گیری معکوس | Reverse backup
پشتیبان گیری معکوس یک کپی دقیق از داده های منبع را به مکان پشتیبان گیری می رساند. برخلاف انواع دیگر پشتیبان گیری، پشتیبان گیری معکوس داده ها را فشرده یا آرشیو دیجیتال نمی کند و فقط فایل ها و پوشه ها را از منبع به مکان پشتیبان گیری بازنمایی می کند. این باعث می شود بازیابی داده ها ساده باشد، اما ممکن است قابلیت های نسخه بندی یا تدریجی را ارائه نکند.
پشتیبان گیری از فضای ابری | Cloud backup
پشتیبان گیری از ابر شامل ذخیره سازی داده ها در سرور های ابری از طرف ارائه دهندگان شخص ثالث است. پشتیبان گیری از فضای ذخیره سازی ابر امکان مقیاس پذیری، دسترسی و تکرار پذیری را فراهم می کند و برای بحران و بازیابی داده و دسترسی از راه دور مناسب است. می توان از انواع مختلف پشتیبان گیری، از جمله پشتیبان گیری کامل، تدریجی و تفاضلی برای پشتیبان گیری از ابر استفاده کرد.
به طور کلی، هر نوع پشتیبان گیری مزایا و معایب خود را دارد و انتخاب راه حل پشتیبان گیری بستگی به عواملی مانند حساسیت داده، اهداف بازیابی، منابع ذخیره سازی و محدودیت های بودجه دارد. سازمان ها اغلب از ترکیب انواع مختلف پشتیبان گیری برای ایجاد یک استراتژی جامع حفاظت از داده استفاده می کنند.
اهمیت بک آپ در نرم افزار های اداری و سازمانی
اهمیت اجرای فرآیند های پشتیبان گیری در سامانه های نرم افزاری دفاتر و سازمان ها مانند نرم افزار بایگانی اسناد، به دلیل ارتباط حیاتی که با حفظ داده های اساسی و تضمین پیوستگی فعالیت های تجاری دارد، از جنبه های گوناگونی مورد تاکید ویژه قرار می گیرد. این سیستم ها علاوه بر تضمین امنیت داده ها، پیوستگی فعالیت های تجاری، حفاظت از اطلاعات امنیتی و کاهش ریسک، قابلیت بازیابی اطلاعات، حفاظت از حقوق مالکیت و سرمایه فکری، ایجاد اعتماد مشتری و آمادگی برای مواجهه با بحران را به ارمغان می آورند. تشکیل و حفظ فرآیندهای پشتیبان گیری معتبر و قابل اطمینان، به منظور حفظ داده های خود و اطمینان از پیوستگی بدون نقص فعالیت های عملیاتی به عنوان یک اولویت حیاتی برای سازمان ها مطرح می شود. بنابراین، ایجاد ساختار ها و فرآیند هایی که امکان پشتیبان گیری قابل اعتماد را فراهم کنند، بر مبنای تصمیم گیری های مدیریتی دقیق و مداوم برنامه ریزی شده، ضروری می باشد.
سوالات متداول
بک آپ یا پشتیبان گیری چیست؟
پشتیبان گیری یا بک آپ، به عنوان یک فرآیند اساسی، تدابیری را در بر می گیرد که اطلاعات موجود در یک سیستم یا دستگاه به طور کامل یا جزئی، به یک مکان دیگر منتقل شده و در صورت از دست رفتن یا تضرر اطلاعات اصلی، امکان بهره مندی از این پشتیبان به وجود آید.
پشتیبان گیری از فضای ابری به چه صورت انجام می شود؟
اطلاعات مورد نیاز برای پشتیبان گیری به صورت روزانه یا دوره ای به سرویس ابری ارسال می شود. این اطلاعات می توانند شامل فایل های مختلف، پایگاه داده ها، تصاویر، اسناد، و غیره باشند. سپس در سرور های ابری، این اطلاعات به صورت امن و رمز گذاری شده ذخیره می شوند، تا در صورت نیاز به بازیابی آنها، امکان بازگردانی به حالت اصلی فراهم گردد.